Wanneer normaal compleet gestoord is
Wanneer normaal compleet gestoord is.......wie is er dan gek? Over de boodschap achter Joker
Dit blogje gaat over de maatschappijkritische boodschap van de film Joker. Vanuit mijn denkraam (naar Marten Toonder) bekeken.
! -(als je de film nog niet gezien hebt en onbevangen wil kijken niet doorlezen nu) -!
In 2019 kwam de film Joker uit. Meesterlijk geacteerd door Joaquin Phoenix, die hier mijns inziens terecht een Oscar voor kreeg. Net als in 'Misdaad en straf' van Dostojewski en 'De dood van Ivan Iljitsj ' van Tolstoj kreeg ik voor korte tijd een kijkje achter de de ogen en in het brein van de hoofdpersoon in dit geval Arthur Fleck, een eenzame jongeman die nog bij zijn moeder woont en wat geld verdient als clown.
Op wikipedia lees ik over een psychopaat, een gek die doordraait.
" it follows Arthur Fleck, a failed clown and aspiring stand-up comic whose descent into mental illness and nihilism inspires a violent countercultural revolution against the wealthy in a decaying Gotham City whose history of abuse causes him to become a nihilistic criminal with a clown-themed persona. Phoenix had been interested in a low-budget "character study"
Wat mij raakt in deze samenvatting is het gemak waarmee iemand wordt geduid als een persoon met een 'mental illness' een psychische stoornis. Hij is gek. Maar wat als Arthur niet gek is, maar de wereld waarin hij dient te leven gek is? Wat als de filmmaker ons dat wil laten zien?
Arthur heeft een stoornis zo wordt ons verteld en is hem ook verteld. Hij draagt een kaartje bij zich waardoor hij naar anderen toe zijn gedrag kan verklaren. Hij heeft soms ongecontroleerde lachbuien. Zo maar hardop lachen mag natuurlijk niet. Je hoort alleen te lachen als de anderen ook lachen en om dingen die goedgekeurd zijn om om te lachen.
Comedy is subjective, Murray, isn't that what they say? All of you, the system that knows so much: you decide what's right or wrong the same way you decide what's funny or not.
Arthur probeert af en toe contact te maken. Onder andere met een kindje in de metro. Maar wordt teruggefloten. "Laat mijn kind met rust" zegt de moeder. Elke keer als hij reikt naar wat naastenliefde krijgt hij het deksel op zijn neus. Hj raakt steeds verder geïsoleerd. De enige die lief voor hem is, is de dwerg die zijn collega is. Net als hij iemand die niet als volwaardig wordt gezien.
Wij als kijkers weten al snel ook niet meer wat de waarheid is. Het is net met welke bril je op kijkt. Zo komt Arthur er achter dat zijn moeder heeft gelogen. Hij blijkt de zoon van de superrijke Thomas Wayne te zijn. Hij komt er vervolgens achter dat zijn moeder opgenomen is geweest in een kliniek voor mensen met een geestelijke stoornis. Het gekkenhuis. Dan blijkt uit gegevens van de kliniek dat hij geadopteerd is en dus niet de zoon is van Thomas Wayne. Zijn moeder heeft weer gelogen. Of niet? Is zijn moeder daar weggestopt om een schandaal te vermijden? Ze was immers de huishoudster van deze Thomas Wayne en werd zwanger, beviel van een zoon, Wayne's zoon? Er zijn mensen voor minder gek verklaard. Daar komen we als kijker niet achter, maar het doet er ook niet toe. Het gaat er hier om wat Arthur gelooft dat waar is.
In de metro vallen drie mannen in pak een vrouw lastig. Arthur komend van zijn werk en geschminkt als clown, ziet dat en moet er om lachen. Hij kan niet anders. Zij richten hun agressie vervolgens op hem en slaan hem in elkaar. Arthur schiet ze dood. In de media worden deze succesvolle mannen in de bloei van hun leven als onschuldige slachtoffers neergezet en is de clown de dader. Ondertussen zien de vele mensen die ook niet mee mogen eten van de welvaartskoek, de verschoppelingen of het 'gewone' volk zo je wil, Arthur als held en dragen clownsmaskers. Hier heeft de filmmaker zeker gekeken naar V for Vendetta uit 2005 (-aanrader!-). De opstand van het 'volk' is een feit . De mensen zijn door hun maskers anoniem geworden en krijgen daarmee macht. Het wordt voor de rijken grimmiger en grimmiger. Als Arthur live op televisie de populaire presentator Murray Franklin (Robert De Niro) doodschiet is het hek van de dam.
I killed those guys because they were awful. Everybody is awful these days. It's enough to make anyone crazy.
Als ik door mijn denkraam kijk zie niet een psychopaat in een gezonde wereld, maar een gevoelige ziel in een psychopatische wereld die probeert door liefde en blijdschap (put on a happy face) contact met de mensen in deze wereld te maken. Dit lukt niet, hij wordt er om gepest, gemolesteerd, geridiculiseerd. De enige uitweg is dan nog geweld. "Waarom?", vraagt Murray Franklin hem. Zijn antwoord: "Omdat ik niets meer te verliezen heb. Niets raakt mij nog." (I've got nothing left to lose. Nothing can hurt me anymore. My life is nothing but comedy.)
Wat de film ook laat zien is dat de wereld die de TV laat zien voor veel mensen niet de echte wereld is.
Verre van. Het raakt er niet eens aan. In deze moderne tijd is de rijkdom in plaats van langzaamaan naar beneden door te druppelen,als een spons opgezogen door de rijksten der rijken en uit onze samenleving gehaald. We hebben nu te maken met de hardwerkende armen. Ofwel mensen werken zich een slag in de rondte en kunnen nog maar net overleven. Mensen die op straat komen te staan omdat ze hun rekeningen niet meer kunnen betalen. Is dat hun schuld?
Have you seen what it's like out there, Murray? Do you ever actually leave the studio? Everybody just yells and screams at each other. Nobody's civil anymore. Nobody thinks what it's like to be the other guy.
De bubbel waarin Murray Franklin en Thomas Wayne leven is een zeer kleine. Zij leven het extreem goede leven, gaan naar een opera, lekker uit eten, mooie kleren, mooi huis, mooie auto. Terwijl om hun heen de ellende en het verderf welig tiert. In plaats van zich af te vragen hoe het is om aan de onderkant van de maatschappij te leven bouwt men een muur om zijn eigen leven zodat men er geen last van heeft. Men sluit ze buiten die akelige arme sukkels (loosers = verliezers). Ze maken zelfs grapjes over deze mensen. Maar zij mogen het. En zij wanen zich veilig in hun ivoren torens.
You think men like Thomas Wayne ever think what it's like to be someone like me? To be somebody but themselves? They don't. They think that we'll just sit there and take it, like good little boys! That we won't werewolf and go wild!
Pleit ik met mijn verhaal voor geweld? Keur ik geweld goed? Nee zeker niet. Alsjeblieft niet Maar ik begrijp wel waar het vandaan komt. Deze film spiegelt en vergroot uit, en legt mijns inziens de kern bloot van de problemen die veel mensen ondervinden en de enorme ongelijkheid die er is. Een rijke bankier die zich legitiem een paar miljoen toeeigent is succesvol, een arme man die 100 euro steelt moet zich verantwoorden. Arm zijn is je eigen schuld. Rijk zijn een verdienste. Er wordt geen contact gemaakt met de 'onderkant' van de maatschappij, mensen worden aan hun lot overgelaten. Als ze doordraaien geven we ze medicatie zodat ze rustig worden en alles 'normaal' kan doorgaan.
Ik betrap mezelf er ondertussen ook op, dat als ik het af en toe een glimp opvang van het 'echte' nieuws, ik neig naar een lachbui. Zoals vanochtend nog: Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans wil debatten in de Tweede Kamer met een vertraging uitzenden om beter in te kunnen grijpen bij ongepast gedrag. En over een bericht dat mensen in een all inclusieve resort waar ze met een vliegtuig zijn heen gevlogen zich boos maken omdat de toast in wegwerpplastic zit verpakt. In coronatijd zag ik mensen winkelwagentjes desinfecteren en de fles met het roze spul aan elkaar doorgeven, ik zag mensen achter plexiglasschermen waartussen de lucht minder goed circuleert zich veilig wanen. Ik zag mensen pijlen op de grond volgen, volgzaam met QR code achter een lint gaan staan en met lapjes stof voor hun mond rondlopen en zelfs fietsen. Ik lach niet omdat het grappig is. Ik vind het helemaal niet grappig, maar ik lach omdat er geen andere reactie mogelijk is. Lachen en huilen zitten dicht bij elkaar en verdrietig word ik er niet meer van. Als je leeft in een waanzinnige wereld hoe kan je overleven? Door te lachen dus. De lach als wanhoopsdaad, de lach als jouw tranen niet meer worden gezien, als jouw verdriet er niet toe doet, als jij het gevoel hebt dat niemand je ziet.
I used to think that my life was a tragedy, but now I realize, it's a fucking comedy.
De oplossing? In plaats van straf en uitsluiting zouden we ons moeten richten op liefde en verbinding. Leven en laten leven en neem niet meer dan je nodig hebt. Wees tevreden met genoeg en gun de ander ook een stukje van de koek. Begin bij jezelf. Put on a happy face en help degenen die het moeilijk hebben. Ik sluit af met Dirk de Wachter. hij schreef onlangs een boekje over Troost. Zijn boodschap: zie de ander. Gezien worden is voor een mens van levensbelang en daarmee voor onze samenleving.
Marlies Rattink, 20 juni 2023
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
IMDB Film Joker2019
Geen zin of tijd om de film te kijken? Lees de quotes.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
V for Venetta
V for Vendetta is a 2005 dystopian political action film directed by James McTeigue (in his feature directorial debut) from a screenplay by the Wachowskis.[a] It is based on the 1988 DC Vertigo Comics limited series of the same title by Alan Moore, David Lloyd, and Tony Weare. The film, set in a future where a fascist totalitarian regime has subjugated the UK, centres on V (portrayed by Hugo Weaving), an anarchist and masked freedom-fighter who attempts to ignite a revolution through elaborate terrorist acts, and on Evey Hammond (portrayed by Natalie Portman) a young woman caught up in V's mission. Stephen Rea portrays a detective leading a desperate quest to stop V.
Some political groups have seen V for Vendetta as an allegory of oppression by government; anarchists have used it to promote their beliefs. David Lloyd stated: "The Guy Fawkes mask has now become a common brand and a convenient placard to use in protest against tyranny—and I'm happy with people using it, it seems quite unique, an icon of popular culture being used this way
https://en.wikipedia.org/wiki/V_for_Vendetta_(film)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Vertroostingen Dirk de Wachter
De Wachter vindt troost “in de mens die u aanraakt” en “in het huidcontact”, ontdekte hij toen hij in het ziekenhuis moest worden opgenomen. Volgens de psychiater draait het in het leven om de ander: “Voor mij is het cruciaal in het leven om van betekenis te zijn. Niet om de leukigheid of het geluk an sich, maar om er voor iemand te zijn. Mijn troost is om troostend te kunnen zijn voor mensen.”
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Sid Lukkassen schreef ook een mooie beschouwing
'De oplossing ligt juist in verbinding, gemeenschap en vriendschap'
https://tpo.nl/2019/12/22/sid-lukkassen-zo-leef-je-de-clownshow-pas-echt/
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
En een kleine toegift van de maker van de film: Todd Phillips
