Logica in een pandemie

Dit stuk is geschreven door mijn broer Michiel Rattink. Commentaar op de inhoud is welkom. We willen graag dat mensen meedenken en meeberedeneren.

Veel mensen nemen genoegen met hetgeen ze wordt voorgeschoteld door de reguliere media, door de overheid en door de instituten die de overheid van advies voorzien.
Andere kijken vooral naar alternatieve media en laten zich onderdompelen in allerlei complottheorieën. Weer anderen laten zich van alle kanten informeren.
Dit essay omvat geen links ter ondersteuning.  Voor elke bewering kan ik een link vinden die het ontkent dan wel bevestigt. Aan alle kanten worden we geïnformeerd – te veel informatie kan tot luiheid leiden. Ik ben echter een voorstander van het altijd zelf nadenken. Is het wel allemaal logisch wat die complotdenker, Influencer, RIVM-directeur of minister-president vertelt?
Aan de hand van een aantal stellingen neem ik je mee in mijn gedachtewereld. Hopelijk helpt dit om de logica te vinden in allerlei zaken die nu spelen.

Verspreidingsroute
Stelling: Het virus verspreidt zich door de lucht en wordt vooral overgedragen via kleine druppels.

Het virus is een stukje DNA en dus vrijwel gewichtloos. Het heeft een transporteur nodig om naar buiten te kunnen en dat is een druppel water.  Aangezien zelfs de kleinste druppels nog groter zijn dan het virus is het niet logisch om te veronderstellen dat het virus voornamelijk via grote druppels naar buiten toe kan. Het lift net zo makkelijk mee op de kleine druppels.
Het vermijden van grote druppels is eigenlijk niet zo lastig. Niezen of hoesten doen we niet zomaar in iemands gezicht of in iemands buurt. En hou je niet al automatisch iemand op afstand als deze persoon met consumptie praat? En hoe nat en vochtig is het gebruikte spatscherm na afloop. Heeft het inderdaad veel spetters opgevangen?
Toch zijn er dagelijks duizenden positief getesten en heeft dit virus zich gemakkelijk over de wereld weten te verspreiden.
Grote druppels hebben meer gewicht waardoor de zwaartekracht daar vat op heeft. Een grote druppel zal een ballistische boog maken die niet verder reikt dan 1 meter. Op de kleinere voor het oog niet zichtbare druppels heeft de zwaartekracht veel minder vat. Deze druppeltjes kunnen daarom blijven rondzweven. Indien er in een ruimte meerdere mensen aanwezig zijn en er geen luchtstroom aanwezig is(ventilatie), zal het aantal druppeltjes met de tijd toenemen. De personen in de ruimte ademen dan ongewild de uitgeademde druppeltjes van elkaar in. Omdat het ingeademd wordt, is het virus direct daar waar het wezen moet nl. de longen. Ondanks de 1.5 meter afstand is het op die manier mogelijk om besmet te raken. Ook op toiletten en andere besloten ruimtes, kunnen de kleine druppeltjes blijven rondzweven.

De gedragsregels zijn echter vooral gebaseerd op het vermijden van de grote druppels zoals bv het wassen van de handen.

Handen wassen
Stelling: Het wassen van de handen heeft niet zo veel zin bij een virus dat zich door de lucht verplaatst.

De grote druppels landen algauw op de grond (binnen 1 meter) op allerlei oppervlaktes. Het is dus best logisch om je handen te wassen of te ontsmetten als je wilt vermijden dat er virus op je handen terechtkomt. Maar het virus heeft er niet zo veel aan als het wordt ingeslikt. Dan komt het nl. in het maag-darmkanaal terecht – een zeer vijandige omgeving. Het virus moet in de longen zijn. Wat je dus moet doen om het virus goed binnen te krijgen (als het al lukt om een grote dosis aan je handen te laten kleven), is het onder je neus of rond je mond te smeren. Dat kan als je vaak wrijft of krabt rond je mond en neus. Maar was je elke keer je handen als je iets hebt aangeraakt? Het is een moeizame activiteit en het helpt niet veel tegen een virus dat 'vliegt'.

Stelling: Het gebruik van ontsmettingsmiddelen kan schaden.

Het gebruik van allerlei onduidelijke handwasmiddelen kan schaden. Hoe vaker de handen ontsmet worden hoe zwaarder de natuurlijke bacterielaag op je handen het krijgt te verduren. Deze krijgt dan niet genoeg tijd om zich te herstellen waardoor je allerlei huidproblemen kan krijgen. Bovendien is het niet altijd duidelijk wat er in al die aangeboden middelen zit. Waar komt het flesje vandaan – wat zijn de bestanddelen? Dat  dien je je af te vragen als je bij de ingang je handen moet ontsmetten

Mondkapjes
Stelling: Mondkapjes zijn er voor het idee dat we iets onder controle hebben.

Het virus is zo klein dat de gaten van je mondkapje duizenden keer groter zijn. Ok; het moet meeliften op kleine druppels maar ook deze zijn nog zo klein dat het net zo zinvol is om een mug tegen te houden met een hek. Een stoffen masker vangt nog wel wat vocht op (de grotere druppels). Vocht dat anders de lucht in was gegaan, wordt opgevangen door het mondkapje. Dat kan wat virusload schelen maar dit geldt alleen bij kortstondig gebruik. Het de gehele dag ophebben van een mondkapje doet dit effect logischerwijs teniet daar het stukje stof al snel verzadigd zal zijn. Verder is een mondkapje alleen nuttig als iedereen zich keurig aan de richtlijnen van het schoonhouden van het kapje houdt.
Aangezien de praktijk een stuk weerbarstiger is, vormen mondkapjes een schijnveiligheid. Het mag een gevoel van controle geven maar het geeft nauwelijks tot geen controle.  

Ventileren
Stelling: Ventileren helpt.

Als de logica zegt dat het virus zich verspreidt via kleine druppels en lang in afgesloten ruimtes kan blijven hangen dan is het logisch dat ventileren helpt om het virus te verdrijven.
Zet de ramen ’s ochtends altijd even open. Heb je bezoek zorg er dan voor dat er ergens frisse lucht naar binnen komt. Het wordt met meer mensen in dezelfde ruimte algauw warm en benauwd. Wees dus niet bang om een raam open te zetten. Frisse lucht is altijd welkom.
Het is onlogisch dat onze overheid dit niet correspondeert tijdens de persco’s.
Buiten is er een natuurlijke ventilatie. Dat is de reden dat het aantal besmettingen vele malen lager is dan binnen. Een windstille dag zal echter wel een verschil uitmaken t.o.v. een dag met stevige westenwind. Het openen van de terrassen zal daarom niet veel uitmaken voor het aantal ziekenhuisopnames.

Avondklok
Stelling: De avondklok draagt niet bij aan het terugdringen van het virus.

Als je een avondklok gaat instellen met het doel om te voorkomen dat jongeren bij elkaar komen dan zou je toch eerst moeten afvragen hoe logisch dat is.
Jongeren zullen er niet minder door bij elkaar komen sterker nog ze zullen juist langer bij elkaar komen. Jongeren spreken voor de avondklok af en blijven dan bij elkaar slapen of halen de hele nacht door om daarna in alle vroegte weer naar huis te gaan. Mensen blijven elkaar opzoeken om de simpele reden dat eenzaamheid het alternatief is – en dat is best slecht voor de gezondheid.
In het algemeen zullen er meer lunchafspraken gemaakt worden of wordt er meer gelogeerd. Verder zal het wat drukker worden in de supermarkt omdat er met een uur minder er minder spreiding is.

PCR-test
Stelling: De PCR-test houdt de pandemie in stand.

Kijkend naar de GGD-cijfers is er nauwelijks sprake van een pandemie. De dagelijkse ziekenhuisopnamen van mensen die aan Covid lijden is bijna nooit meer dan 100 personen. Doordat we zo goed in staat zijn om aan te tonen of iemand het DNA van het virus draagt, kunnen we ook mensen die om een andere reden een ziekenhuisopname hebben, testen op de aanwezigheid van het DNA. Deze mensen krijgen dan voor de zekerheid een isolatiebed toebedeeld. Hierdoor stijgt de ziekenhuisopnames voor Covid met een factor 2.5.
Het Coronadashboard is sinds begin oktober overgegaan van de GGD-cijfers naar de cijfers voor het gebruik van isolatiebedden.

Logica:  De PCR-test kan dit in ieder geval tot 8 weken nadat het DNA het lichaam is ingetreden detecteren. Als je 6 weken geleden het Coronavirus hebt opgelopen maar de besmetting een asymptomatisch verloop had en je nu het Rhinovirus oploopt dat tot een verkoudheidje leidt dan wordt de positieve testuitslag gerelateerd aan deze verkoudheid.
Als je bij een klinische opname wordt gecheckt op het virus en daarna ondanks dat je voor iets anders wordt opgenomen, op een isolatiebed wordt gelegd dan leiden meer klinische opnames tot meer positief getesten en dus tot een hoger aantal Covid-gerelateerde ziekenhuisopnamen.

Belangrijk om te weten is dat de PCR-test niet aangeeft of iemand besmettelijk is maar dat het alleen aantoont dat het DNA aanwezig is. De dagelijkse rapportages die we ontvangen van het radionieuws spreekt structureel over besmettingen. Dat is dus niet juist. Het steeds vergelijken met de dag ervoor is al helemaal niet logisch. De ene dag is de andere niet. Iedere weekdag kent weer zijn eigen patroon. Ook het gebruik van absolute aantallen i.p.v. percentages is niet logisch. Hoe meer mensen er naar de teststraten gaan hoe meer mensen een positieve test scoren. Als zelfs de R-waarde berekend wordt o.b.v. het absolute aantal positief geteste personen denk ik dat de logica hierin ver te zoeken is.
Doordat we dus zo gedreven zijn in het opsporen van het virus, wordt de pandemie groter gemaakt dan deze is. Door de gevoeligheid van de tests kunnen we ook in de zomer het virus blijven detecteren. Hierdoor blijft het onder onze aandacht.

Volle ziekenhuizen.
Stelling: Ziekenhuizen hebben belang bij een bepaald bezettingspercentage van de bedden.

Ziekenhuizen zijn commerciële bedrijven en hebben dus een verdienmodel. Ieder nachtje ziekenhuis levert winst op. Een ziekenhuis zal streven naar kostenefficiëntie.  Als het te duur is om uit voorzorg extra IC-bedden voor noodgevallen paraat te hebben dan zal een ziekenhuis dat niet doen.
Alle maatregelen sinds mei 2020 zijn preventief. Alles om te voorkomen dat er capaciteitsproblemen in de zorg zouden kunnen ontstaan. Extra lockdownmaatregelen zijn gebaseerd op worst-casemodellen van het RIVM. Maar een noodplan voor het opvoeren van de capaciteit is nooit opgetuigd. Ook een schip voor 500 IC-bedden en bijbehorend personeel is geweigerd.
Een ziekenhuis zal de IC-capaciteit op een maximaal peil willen houden. Dat betekent dat het altijd nog net behapbaar moet zijn voor het personeel. Indien de capaciteit het toelaat zal een ziekenhuis iets minder zieke patiënten ook op een IC-bed leggen of een patiënt een dagje langer vasthouden.
Dit is al jaren het geval – en zal na de pandemie ook nog steeds het geval zijn.

Vaccinatie
Stelling: Vaccinatie helpt maar zou alleen aan personen die binnen de risicogroep vallen, moeten worden toegediend.

Geen logica:
Op de IC liggen ook veel jongeren de kans voor een jongere om op de IC te komen is groter dan de kans op  bv. een aandoening door de vaccinatie.
Dit virus heeft een duidelijke doelgroep. Oudere mannen met overgewicht lopen het meeste risico. Oud zijn, veel vet hebben zichtbaar of minder zichtbaar (rond de organen) en het hebben van andere kwalen de zgn. comorbiditeiten zorgen voor een verhoogd risico op een slecht verloop van de besmetting. Kortom er is per persoon een redelijke inschatting te maken. Ben je een jonge vrouw die nooit ziek is en gewoon gezond eet dan is het risico te verwaarlozen. Voor zo iemand is het nemen van een vaccin met een geheel nieuwe techniek risicovoller. Dit is voor iedereen een individuele afweging.
Het vaccineren van de gehele populatie is niet logisch. Dat kan van nut zijn als je het virus zoals bv bij de mazelen volledig uit de wereld wilt helpen maar een luchtweginfectievirus muteert daarvoor te snel. Er zijn alleen van het Coronavirus al meer dan 10000 varianten. Het zal logisch zijn dat de sterkste varianten waar het vaccin geen vat op heeft, de overhand zullen gaan krijgen. Het kan dus ook zijn dat door het vaccineren een gevaarlijkere variant de overhand gaat krijgen. Daar kan dan ook wel weer een variant van het vaccin op gemaakt worden maar als het al een half jaar duurt om de gehele bevolking in te enten zul je bezig blijven.

Michiel Rattink, 22 april 2022